Istotne zmiany w zatrudnianiu obywateli Ukrainy

Ustawodawca zmienił zasady powiadamiania urzędów pracy o zatrudnieniu obywateli Ukrainy. Skrócenie terminu – z 14 do 7 dni – na dokonanie takiego powiadomienia to tylko jedna z wielu nowości, jakie weszły w życie 1 lipca br.

Po pełnoskalowej, rosyjskiej inwazji na Ukrainę do naszego kraju napłynęło wielu uchodźców. Spora część z nich, podobnie zresztą jak obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski przed 24 lutego 2022 r. podjęła pracę. Niedawno weszła w życie ustawa, na mocy której zmieniono niektóre zasady zatrudniania obywateli Ukrainy. O nowych regulacjach powinni pamiętać przede wszystkim pracodawcy mający obowiązek powiadamiania urzędów pracy o zatrudnieniu pracowników z Ukrainy. Jakie dane należy przekazać urzędowi? Jak dokonać takiego powiadomienia?

Nowe wymagania związane z zatrudnieniem

Od 1 lipca br. zatrudnienie obywatela Ukrainy będzie dopuszczalne tylko wówczas, gdy łącznie zostaną spełnione następujące warunki:

• obywatel przebywa legalnie na terytorium Polski lub jego pobyt zostanie uznany za legalny,
• pracodawca powiadomi właściwy terytorialnie powiatowy urząd pracy o zatrudnieniu – takie powiadomienie musi zostać dokonane w ciągu 7 dni od dnia powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy,
• wymiar czasu pracy lub liczba godzin nie będzie niższa niż wskazana w powiadomieniu,
• obywatel Ukrainy będzie otrzymywał wynagrodzenie nie niższe niż wskazane w powiadomieniu – dopuszczalnym rozwiązaniem jest także przekazanie w treści powiadomienia dokładnych zasad ustalania wynagrodzenia, warto pamiętać, że jego wysokość zawsze musi być zwiększana proporcjonalnie do podwyższania wymiaru czasu pracy lub liczby godzin,
• wynagrodzenie otrzymywane przez obywatela Ukrainy będzie odpowiadało wymaganiom wynikającym z przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę („najniższej krajowej”), o ile przepisy te mają zastosowanie w danym przypadku.

Powiadomienie można realizować za pośrednictwem portalu internetowego praca.gov.pl. Dotychczas termin na złożenie takiego powiadomienia wynosił 14 dni i ma nadal zastosowanie w przypadkach, gdy jego bieg rozpoczął się przed 1 lipca br.

Co niezwykle istotne, jeżeli dojdzie do kontynuacji zatrudnienia obywateli Ukrainy, którzy zmienili podstawę pobytu w Polsce na pobyt czasowy, nie trzeba będzie rozwiązywać poprzedniej umowy i zawierać nową. Ustawodawca dopuścił kontynuowanie stosunku pracy w takich sytuacjach.

Obowiązek ponownego powiadomienia

Jednorazowe dokonanie wskazanego powyżej powiadomienia może okazać się niewystarczające. Jeżeli zmieni się stan faktyczny, pracodawca powinien przeanalizować, czy nie powinien dokonać ponownego powiadomienia urzędu pracy. Obowiązek ten powstaje, gdy:

• zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy,
• zmieniło się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy,
• zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu albo miesiącu określony w poprzednim powiadomieniu,
• obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia określoną w powiadomieniu.

Katalog ten ma charakter zamknięty. Oznacza to, że okoliczności inne niż wymienione powyżej nie prowadzą do powstania obowiązku ponownego powiadamiania urzędu pracy.

Urzędy poznają treść powiadomienia

Ostatnia nowela ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy wprowadza także mechanizmy, na mocy których dane przekazywane przez pracodawców zatrudniających obywateli tego państwa zostaną udostępnione także określonym organom państwowym, tj.:

• Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
• Państwowej Inspekcji Pracy,
• Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej,
• Straży Granicznej,
• Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych,
• Głównemu Urzędowi Statystycznemu.

Bez wątpienia ułatwi to kontrolę prawidłowości zatrudniania obywateli Ukrainy.

Podstawa prawna:

• art. 1 pkt 14 ustawy z 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r., poz. 854)